Szpital w Lubaniu z 12 mln zł długu. Starosta na konsultacjach z ministrą Leszczyną

Długi placówek samorządowych w całej Polsce przekroczyły już 7,2 mld zł. 

To ogromne pieniądze, a kłopot jeszcze większy jeśli zrozumie się, że to szpitale powiatowe. Czyli te najbliżej pacjenta, ale też należące do samorządów, które do najbogatszych nie należą.

Kiedy jesienią 2023 r. posłowie pytali o tę sprawę, Wojciech Konieczny, wiceminister zdrowia informował, że najbardziej zadłużoną placówką był Regionalny Szpital Specjalistyczny im dr. Władysława Biegańskiego w Grudziądzu. Jego zadłużenie wynosiło ponad 463 mln zł, a zobowiązania wymagalne aż 89,5 mln zł. Na drugim miejscu było Zagłębiowskie Centrum Onkologii Szpital Specjalistyczny im. Sz. Starkiewicza w Dąbrowie Górniczej - prawie 231 mln zł długu i 59,5 mln zobowiązań wymagalnych.

W powiecie lubańskim zadłużenie  NZOZ ŁCM nie sięga tak astronomicznych kwot, ale tylko w roku 2023 zanotował stratę netto wynoszącą 1 515 439,91 zł i w ten sposób ogólne zadłużenie szpitala sięgnęło 12,2 mln zł.

Ratowanie szpitali

Ministerstwo Zdrowia właśnie przedstawiło plan ratunkowy. Nie dotyczy on wyłącznie najmniejszych placówek, ale w ogóle całego systemu szpitalnego.

11 lipca 2024 r. ministra zdrowia Izabela Leszczyna spotkała się z przedstawicielami samorządów wojewódzkich i powiatowych oraz dyrektorami szpitali i placówek medycznych z całego kraju, aby przedstawić założenia zmian systemowych w ochronie zdrowia. W spotkaniu uczestniczył Zbigniew Zjawin, Starosta Lubański.

Konferencja nt. zmian systemowych w ochronie zdrowia została zorganizowana przez Ogólnopolski Związek Pracodawców Ochrony Zdrowia, Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia.

Poprosiłam moich współpracowników, żebyśmy wspólnie stworzyli i opracowali koncepcję zmian systemowych - przedstawiamy ją Państwu do konsultacji. – powiedziała Izabela Leszczyna do uczestników konferencji. - Zmiany mają pomóc szpitalom, które znajdują się w trudnej sytuacji, ale też pozwolić rozwijać się w taki sposób, żebyśmy zabezpieczyli rzeczywiste potrzeby zdrowotne mieszkańców powiatów i województw – mówiła podczas konferencji konsultacyjnej szefowa resortu zdrowia.

Ten plan ma być transformacją, która zmieni sieć szpitali w Polsce. Częścią planu są pieniądze, a mowa o 19 miliardach złotych. Pieniądze mają pochodzić z KPO, Funduszu Medycznego, Unii Europejskiej, NFZ i BGK. I nie są to środki wyłącznie dla zadłużonych placówek. Na pieniądze mogą liczyć także te, które chcą się restrukturyzować.

Temat wciąż pozostaje otwarty, ale już wiadomo, że pieniądze na oddłużenie nie będą należały się wszystkim. Samorządowcy z Lubania z uwagą przyglądają się propozycjom ministerstwa i aktywnie uczestniczą we wszystkich konsultacjach. Teraz wszystko zależy od tego, co ministerstwo zrobi ze zdobytą wiedzą po wysłuchaniu naszych samorządowców. 

Zmiana w leczeniu

Przedstawiony plan jest wielopoziomowy i skomplikowany. Żeby jednak zrozumieć, o co w nim chodzi wystarczy wspomnieć, że MZ chce nakreślić nową mapę zdrowotną Polski. Co to znaczy? Poważne zmiany w szpitalach.

Szpitale zostaną zmuszone do tego, by łączyć siły w regionach i wzajemnie się uzupełniać, nie dublując usług, a co za tym idzie - także kosztów. Zamiast porodówki w każdym powiecie - jedna porodówka na przykład na trzy szpitale. Jedna chirurgia na trzy szpitale. Więcej też ma być ambulatoriów, przychodni i zakładów opieki długoterminowej. Mniej administracji i łóżek – opisuje pomysł TVN24.

Chodzi o to, żeby pobliskie szpitale nie konkurowały ze sobą. Aby miały ofertę, która się uzupełnia.

Jednak to pieniądze są największą bolączką szefów szpitali. Na spotkaniu z Leszczyną jeden z dyrektorów mówił wprost o procedurach i ich wycenach przez NFZ - Gdyby były dobrze wycenione, to pewnie byśmy się tu nie spotykali – i tłumaczył, że procedury powinny być tak samo waloryzowane jak wynagrodzenia pracowników, które podwyższa rząd.

Szerzej o koncepcji planowanych zmian

Odpowiedzią na oczywiste potrzeby pacjentów, szpitali i innych jednostek medycznych – całej ochrony zdrowia - jest zmiana systemowa składająca się z trzech elementów: procesu deregulacji, transformacji oraz „odwracania piramidy świadczeń”.

W procesie transformacji chcemy zrewolucjonizować obecną sieć szpitali i dostosować do potrzeb pacjentów i określonego finansowania. Proces deregulacji ma polegać m.in. na stałej współpracy podmiotów działających w systemie z MZ, NFZ, AOTMiT. Odwrócona piramida świadczeń pozwoli nam z kolei uwolnić część zasobów w leczeniu zamkniętym – powiedział dyr. Piotr Nowicki, członek zespołu ds. zmian systemowych w Ministerstwie Zdrowia.

Celem deregulacji będzie zmniejszenie obciążeń wykorzystywanych zasobów w ochronie zdrowia, a poprzez to ich bardziej efektywne wykorzystanie oraz obniżenie kosztów funkcjonowania. Proces ten będzie realizowany w latach 2024-25 przez wprowadzenie kilku kolejnych „pakietów deregulacyjnych”, zmniejszających wymogi ustaw, rozporządzeń MZ oraz zarządzeń NFZ.

Pierwszy pakiet deregulacji - już w przygotowaniu - zakłada m.in. uproszczenie mechanizmu kwalifikowania szpitali do sieci szpitali (PSZ):

• kwalifikowane do niej będą wszystkie szpitale, które mają przynajmniej jeden profil w zakresie leczenia szpitalnego (oddział szpitalny) w trybie pełnej hospitalizacji;
• oddziały zabiegowe, które nie spełnią kryteriów wejścia do sieci, będą mogły funkcjonować w trybie hospitalizacji planowej albo chirurgii jednego dnia;
• uproszczone zostaną w sieci szpitali zasady regulujące udzielanie dodatkowych rodzajów świadczeń realizowanych w ramach m. in. SOR/IP, OIT, chemioterapii, rehabilitacji stacjonarnej, AOS;
• określenie minimalnego udziału świadczeń zabiegowych w oddziałach zabiegowych;
• określenie minimalnej liczby odebranych porodów na oddziałach ginekologiczno – położniczych

Dodatkowo uzupełniony zostanie katalog świadczeń ambulatoryjnych udzielanych bez skierowania o poradę optometrysty. Inne przykłady działań deregulacyjnych to:

• uproszczenie formularza IOWISZ, podniesienie minimalnej wartości kosztorysowej wymaganej dla wydania opinii o celowości inwestycji,
• uproszczenie składanych wniosków akredytacyjnych,
• uproszczenie niektórych norm sanitarnych dla szpitalnictwa i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

Celem transformacji jest z kolei stworzenie optymalnego systemu zabezpieczenia szpitalnego. Jej poszczególne elementy będą wdrażane w latach 2024-2026.

Kluczowe zasady procesu transformacji to m.in. dobrowolność uczestnictwa i wprowadzenie map świadczeń (map zabezpieczenia szpitalnego), które przygotują AOTMiT, NFZ, NIZP-PZH i urzędy wojewódzkie.

Mapy pozwolą uporządkować sieć oddziałów realizujących świadczenia na poziomie podstawowym (1-5 oddziałów podstawowych + SOR/IP), specjalistycznym, wysokospecjalistycznym (m. in. kardiochirurgia, neurochirurgia, transplantologia) oraz strategicznym (oddziały o zabezpieczeniu ponadregionalnym i krajowym). Perspektywa docelowa ich wdrażania to lata 2025-27, natomiast osiągnięcie wszystkich celów ~10 lat.

Obok istniejących rozwiązań transformacyjnych w ochronie zdrowia (np.  restrukturyzacja, łączenie SP ZOZ-ów czy spółek, przeprofilowanie) wprowadzone zostaną nowe:

• Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej (ZPZOZ) - nowy typ podmiotu, który będzie mógł być utworzony lub powstać w wyniku połączenia kilku SPZOZ z różnymi organami tworzącymi i adekwatną strukturą udziałową.
• Porozumienie - umowa cywilnoprawna pomiędzy podmiotami, która skutkowałoby podziałem usług pomiędzy świadczeniodawcami.
• Powiatowe Centrum Zdrowia - tworzone w strukturze istniejącego SP ZOZ lub poza nią do realizacji podstawowych świadczeń internista, ginekolog, chirurg, pediatra), ale bez możliwości hospitalizacji,
• Związek JST (jednostki samorządu będą mogły łączyć SP ZOZ-y, przez co będą mogły powstać bardziej efektywne, większe podmioty lecznicze.

Projekt zmiany systemowej w ochronie zdrowia wprowadza też szczegółowe regulacje dotyczące tworzenia i zatwierdzania programów naprawczych tworzonych przez placówki, w których wystąpiła strata netto. 

Instrumentami wsparcia dla placówek medycznych będą: środki z KPO, Funduszu Medycznego, Unii Europejskiej, NFZ, środki z BGK na wsparcie finansowe oraz budżet państwa. Po przejściu pełnej ścieżki programu naprawczego (oraz akceptacji przez AOTMiT) podmioty mogłyby skorzystać z doraźnego albo długoterminowego pakietu wsparcia.

Docelowym rozwiązaniem jest bezpieczna sieć stabilnych finansowo szpitali,  realizujących świadczenia wysokiej jakości. Istotne jest przy tym równomierne rozmieszczenie realizacji świadczeń adekwatnie do potrzeb danego terenu oraz koordynacja leczenia szpitalnego z AOS i POZ.

Wiąże się z tym ostatni element procesu zmiany systemowej – „odwracanie piramidy świadczeń”, czyli przebudowa ochrony zdrowia w celu uwolnienia zasobów lecznictwa szpitalnego i zwiększenia dostępności.

Podstawą powodzenia koncepcji zmian systemowych jest wzajemne zaufanie i wspólne podjęcie odpowiedzialności: rząd nie powie, że szpitale to zadanie samorządów, a samorządy nie powiedzą, że to problem rządu. To nasz wspólny problem i wspólny cel – podkreśliła ministra Izabela Leszczyna.