Rozwój infrastruktury drogowej odgrywa kluczową rolę w postępie gospodarczym, a wywłaszczenie pod drogę jest najczęstszą przyczyną przymusowego przejmowania nieruchomości. Kluczowym dokumentem w tym procesie jest zezwolenie na realizację inwestycji drogowej (ZRID), wydawane na mocy tzw. „specustawy drogowej”. Odpowiednie organy wydające ZRID to starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu – w przypadku dróg lokalnych – oraz wojewoda, który wydaje zezwolenia dla dróg wojewódzkich i krajowych.
Jak ustalane jest odszkodowanie za wywłaszczenie?
Wycen nieruchomości wywłaszczanych pod drogi dokonują uprawnieni rzeczoznawcy majątkowi, sporządzając operaty szacunkowe, które stanowią podstawę do ustalenia kwoty odszkodowania. Proces ten może być skomplikowany, zwłaszcza gdy grunt zyskuje na wartości w wyniku przeznaczenia go pod drogi, co często dotyczy np. gruntów rolnych. Na podstawie operatów szacunkowych właściwy organ (odpowiedzialny za ZRID) ustala odszkodowanie, wydając decyzję.
Kiedy wypłacane jest odszkodowanie?
W teorii, organy administracyjne mają 60 dni na wydanie decyzji o odszkodowaniu, licząc od nadania ZRID rygoru natychmiastowej wykonalności, lub 30 dni po jej uostatecznieniu się, jeśli rygor taki nie został nadany. W praktyce jednak te terminy często są przekraczane, co może prowadzić do długotrwałego oczekiwania na wypłatę odszkodowania. Problem pojawia się także w przypadku składania odwołań. Odszkodowanie nie zostanie bowiem wypłacone nim postępowanie odwoławcze się nie zakończy (może ono trwać przez wiele miesięcy), a decyzja o odszkodowaniu nie stanie się ostateczna – organ wówczas na wypłatę ma 14 dni. Strona wywłaszczana może w takiej sytuacji wnioskować o zaliczkę na poczet odszkodowania, wynoszącą 70% ustalonej kwoty, którą organ musi wypłacić w ciągu 30 dni od złożenia wniosku.
Odwołanie od decyzji o odszkodowaniu może przynieść korzyści tylko w przypadku, gdy decyzja była wydana niezgodnie z obowiązującym prawem i w efekcie należność została zaniżona. Dlatego warto skonsultować się z prawnikiem, który oceni prawne aspekty sprawy i doradzi, czy istnieje możliwość uzyskania wyższej kompensaty finansowej za utraconą nieruchomość.
Wywłaszczenie pod drogę – wnioski
Proces wywłaszczenia nieruchomości pod budowę dróg jest złożony. Wymaga on uwzględnienia wielu aspektów prawnych oraz precyzyjnego oszacowania wartości mienia. Zarówno inwestor, jak i właściciele nieruchomości mają swoje prawa, które powinny być odpowiednio chronione. Kluczowe dla osób wywłaszczonych są dbanie o dochowanie rzetelności podczas wycen i terminowa wypłata odszkodowań.
