W roku ubiegłym parafia złożyła wniosek do władz Sejmiku Województwa Dolnośląskiego o dofinansowanie I etapu prac renowacyjnych przy ambonie. Aplikacja o środki zakończyła się sukcesem. Parafia na ten cel otrzymała sumę 40 tys. złotych. W tym roku po raz kolejny tamtejszy proboszcz ks. Marek Kurzawa złożył wniosek o dotację na prace konserwatorskie kończące renowację ambony. Całkowity koszt II etapu ma wynieść zgodnie z kosztorysem 68 678, 28 zł. Wnioskowana kwota dotacji to 60 000 zł. Więc już dziś wiadomo, że zabraknie 8 678, 28 zł.
Z pomocą przyjść mogą sami parafianie przekazując swój 1% na Stowarzyszenie Miłośników Parafii Katolickiej w Uniegoszczy, które równie aktywnie włącza się w zbieranie środków na renowację parafialnych zabytków. By wesprzeć II etap prac konserwatorskich wpisz w swoim rozliczeniu PIT w odpowiednią rubrykę nr KRS 0000402750.
Zachęcamy do zapoznania się z historią ambony i jej renowacji opisaną przez Piotra Dumanowskiego:
Renowacja barokowej ambony z kościoła pw. Narodzenia NMP w Lubaniu-Uniegoszczy - podsumowanie I etapu prac Piotr Dumanowski
Pierwsza wzmianka dotycząca kościoła w Uniegoszczy pochodzi z roku 1371. Według wszelkiego prawdopodobieństwa kościół został zniszczony podczas najazdów husyckich w XV wieku. Obecną świątynię wzniesiono w u schyłku II połowy XV wieku lub na początku wieku XVI (gotycka kaplica datowana jest na rok 1504). W wieku XVIII kościół znacząco przebudowano, poszerzając prezbiterium i nawę główną oraz dobudowując zakrystię i podwyższając wieżę przez dodanie jednej kondygnacji. W wieku XIX wybudowano wewnątrz kościoła emporę wspartą na neoklasycystycznych kolumnach.
Na początku warto wyjaśnić, czym jest ambona. Ambona (z jęz. gr.) kazalnica, to jeden z głównych elementów wyposażenia kościoła, od okresu wczesnochrześcijańskiego służący do wygłaszania kazań; umieszczana zwykle w pierwszym przęśle nawy głównej; wsparta o ścianę lub filar (rzadziej wolno stojąca), składa się najczęściej z nadwieszonej lub podpartej mównicy z parapetem, zaplecka i daszka; wykonywana z drewna, kamienia lub metalu, przeważnie bogato zdobiona.1
Warto dodać również, co na ten temat mówi Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, które reguluje przebieg i kształt Liturgii:
Godność Słowa Bożego wymaga, by w kościele było ono głoszone z miejsca, na którym w czasie Liturgii słowa skupia się spontanicznie uwaga wiernych. Z zasady winna to być stała ambona, a nie zwykły przenośny pulpit. Ambona odpowiednio wkomponowana we wnętrze kościoła powinna być tak umieszczona, by czytający i mówiący byli dobrze widziani i słyszani przez wiernych. Z ambony wykonuje się jedynie czytania, psalm responsoryjny oraz orędzie wielkanocne; można stąd też wygłaszać homilie i intencje modlitwy powszechnej. Godność ambony wymaga, aby wstępował na nią tylko sługa słowa. Przed oddaniem do użytku liturgicznego nowej ambony należy ją pobłogosławić zgodnie z obrzędem zamieszczonym w Rytuale Rzymskim.2 Ambony początkowo miały formę trybuny wspartej na kolumnach (V-VI wiek), wraz z rozkwitem Reformacji (XVI w.) zaczęto wznosić ambony w kształcie, który znamy dziś. A kościół we wsi Uniegoszcz od roku 1546 należał bezwzględnie do protestantów (do roku 1654). W dobie protestantyzmu ambona stała się niemal najważniejszym miejscem w świątyni według zasady Sola scriptura (z łac. czyli samo Pismo):
Dopiero w latach 70-tych XVI wieku zauważalne były pierwsze inwestycje związane ze zmianami w wystroju świątyń protestanckich (na Śląsku). Głównym tego elementem było pojawienie się ambony, która podkreślała rolę kazania w kościele augsburskim.3
Na temat istnienia ambony wcześniejszej posiadamy informację, która pochodzi ze sprawozdań powizytacyjnych z roku 1677: Ambona znajduje się na swoim miejscu.4 Cały zresztą budynek określono jako mało okazały, poddawany naprawom, ale w wystarczająco dobrym stanie. W kolejnym sprawozdaniu, tym razem z 1688 roku odnaleźć można ponownie lakoniczną wzmiankę na temat kazalnicy: Ambona i ławki ludowej sztuki.5
Barok sakralny był jednym ze skutków kontrreformacji w Kościele. Miał pokazać jak silny i bogaty jest Kościół katolicki, pomimo rozłamu jakim była Reformacja.6 Na Śląsku barok w architekturze sakralnej pojawia się nieśmiało po zakończeniu wojny trzydziestoletniej. Wznosi się od podstaw kościoły w stylu barokowym (np. bazylika pw. Wniebowzięcia NMP w Krzeszowie, kościół parafialny pw. Św. Józefa w Chełmsku Śląskim czy kościół parafialny pw. Matki Bożej Różańcowej w Kamiennej Górze), a w istniejących przeprowadza się barokizację (np. kościół pw. Objawienia Pańskiego w Radostowie, kościół pw. Św. Katarzyny w Rudzicy czy kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Saternusa w Lubomierzu). Podobnej przebudowie poddano kościół parafialny w Uniegoszczy. W nawie głównej zbudowano barokowy ołtarz z tabernakulum (do dziś pozostały tylko figury aniołów na postumentach i ozdobne antepedium), w kaplicy św. Wawrzyńca zaś wzniesiono barokowy ołtarz, w połowie XIX wieku poświęcony Najświętszej Maryi Pannie oraz ufundowano chrzcielnicę w tym samym stylu. Budowa nowej ambony była logiczną konsekwencją zmian w wystroju kościoła.
Dobrym gruntem dla przebudowy wystroju świątyni musiała być stabilizacja finansowa parafii i hojność tutejszych patronów. W roku 1710 parafia posiadała majątek w wysokości 70 talarów, jednak kwota ta była tak mała, że ledwo wystarczało na wykonywanie dalszych koniecznych napraw i remontów. Zmianę w kondycji finansowej parafii przyniosła zmiana patrona parafii. Został nim Just Wilhelm von Almesloe, który w roku 1724 wypłacał rocznie ówczesnemu proboszczowi Regelowi 52 złote monety wynagrodzenia. Just von Almesloe był bogatym szlachcicem, który posiadały liczne dobra. Był radcą cesarskim, szambelanem, dyrektorem dóbr księstw świdnickiego i jaworskiego oraz asesorem. Jeden z jego synów został biskupem wrocławskim (Franz Dominik von Almesloe). Kolejnymi dobrodziejami świątyni byli Ernst i Eleonora von Almesloe. Jeśli chodzi o okres budowy ambony najbardziej prawdopodobne jest to, że wzniesiono ją w I połowie wieku XVIII. Konserwator Maria Lelek-Pietrzak z Krakowa datuje zabytek na okolice roku 1720.
By dowiedzieć się o pracach ratowniczych przy ambonie, czy drobnych naprawach w II poł. XVII wieku i w wieku XIX należałoby wnikliwie przeglądnąć sprawozdania wizytacyjne (dekanalne i diecezjalne) z tamtego okresu oraz księgi rachunkowe z Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu.
Wiemy natomiast, że kompletną renowację wnętrz kościoła przeprowadzono w roku 1939. Dokonał jej Alfred Schneider z Wrocławia, artysta malarz i restaurator. Działania restauracyjne pochłonęły kwotę w wysokości 3576 RM. Pracom poddano także ambonę z rzeźbami, baldachim ambony, figurę podtrzymującą oraz schody. Wyżej wymienione elementy pokryto Xylamonem - środkiem do pielęgnacji drewna (koszt 340 marek). Użyto także białego polimentu (150 marek)7. Wykonano równocześnie konieczne złocenia (300 marek). Przemalowano poszczególne części, przeprowadzono prace rzeźbienia w drewnie i uzupełniono uszkodzone, drewniane części. Prace te zajęły 70 godzin roboczych w cenie 1,30 marki za godzinę, co dało 91 srebrnych marek. Całość renowacji ambony została wyceniona na 1091 ówczesnych marek.8
Utworzono na ten cel nawet specjalny fundusz renowacyjny. Tworzyły go dobrowolne ofiary parafian, pieniądze z czynionych przez lata fundacji oraz dość pokaźne środki ze spadku byłego proboszcza ks. Konrada Assmanna.
Kościół ucierpiał znacznie wskutek działań wojennych, jednak dość szczęśliwie ambona nie uległa poważniejszym zniszczeniom. 30 czerwca 1947 roku sporządzono protokół inwentaryzacji wnętrza kościoła, w którym stwierdzono istnienie ambony barokowej w stanie dobrym.9
Warto w tym miejscu nadmienić, iż proboszcz parafii ks. Antoni Wamposzyc w latach 50-tych polecił zbudować prowizoryczną, drewnianą ambonę przed wejściem do kościoła (w roku 1950 wybudowano na zewnątrz kamienny ołtarz polowy), z której były okazjonalnie głoszone kazania wobec sporej rzeszy wiernych.
Ambonę barokową opisał proboszcz Synówka w kronice parafialnej, charakteryzując świątynię w roku 1958: Stylowa ambona drewniana, otoczona postaciami ewangelistów, pod amboną św. Michał, godzący włócznią w szatana, nad amboną na daszku kompozycja Trójcy św. W asyście aniołów z trąbami.10
W roku 1970 ks. Synówka poczynił w kronice parafialnej ważną uwagę, która znajdowała także zastosowanie do wszelkich prac z zakresu sztuki: A swoją drogą mam osobliwe szczęście do majstrów, nie zdarza się prawie, żeby który wykonał dobrze swoje zadanie i po każdym muszę robotę przerabiać sam.11
Ks. Jan Dębski w roku 1976 sporządził protokół lustracyjny z zakresu sztuki sakralnej, konserwacji dzieł zabytkowych oraz poziomu estetyki. Podkreślono w nim zabytkowy charakter kościoła, który był ujęty w rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod nr 846. Opisano ambonę w sposób następujący: Ambona barokowa, drewniana, polichromowana i złocona. Na wieńczącym baldachimie grupy rzeźbiarskie: Bóg Ojciec i Chrystus, oraz aniołowie, dmący w trąbki. Na podniebiu baldachimu gołębica Ducha Świętego. Na koszu ambony cztery pełne rzeźby ewangelistów. Stopę ambony tworzy grupa rzeźbiarska: św. Michał Archanioł depczący szatana (bardzo wadliwie przemalowana).
W zaleceniach powizytacyjnych nadmieniono: Konserwacja ambony wraz z baldachimem ze zdjęciem przemalowań (…) Do czasu pełnej konserwacji należy we własnym zakresie wytruć za pomocą strzykawki lekarskiej drewnojady, które pozostawiły po sobie ślady (liczne otworki) środkiem chemicznym Antox.12
W roku 1978 przeprowadzono remont wnętrz kościoła. Przebudowano prezbiterium, pracom ratunkowym poddano także ambonę. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że całość tych prac była prowadzona nieudolnie, nieprofesjonalnie i bez konsultacji z Referatem Kultury i Sztuki Archidiecezji Wrocławskiej, jak i ówczesnym konserwatorem wojewódzkim. Podczas kładzenia nowej posadzki usunięto figurę św. Michała Archanioła wspierającego kosz ambony oraz ucięto część parapetu ambony i przebudowano wejście na szczyt kazalnicy. Do tzw. prac konserwacyjnych użyto m.in. złotolu, farb plakatowych i popularnych lakierów do drewna.
15 października 1983 przeprowadzoną wizytację konserwatorską. Z ramienia Ministerstwa Kultury i Sztuki kierowała nią Bożena Kieszkowska. Warto zaznaczyć, iż ambona została już opisana podczas pierwszej wizytacji powojennej, którą przeprowadził 5 października 1963 A. Brożyna. Oto wyniki przeprowadzonej w roku 1983 analizy konserwatorskiej13:
a) KOSZ AMBONY – styl barokowy, czas powstania: I połowa XVIII w., warsztat śląski; materiał i technika: drewno, rzeźba, snycerka, stolarka, polichromia, złocenie; wysokość kosza: 1,28 cm. Opis: Ambona nadwieszona. Sześcioboczny korpus ze stożkowato ściętym spodem; jednym bokiem przylega do schodów, drugim do ściany. Korpus trójstrefowy: w partii cokołowej prostopadłościenne cokoliki na przemian z wolutowymi postumentami pod figury; strefa centralna podzielona, ułożonymi w pionie liśćmi akantu przedzielonymi różą na cztery pionowe pola wypełnione marmoryzowanymi płycinami obramionymi złoconymi listewkami; na ich tle-stojące na wolutowych postumentach rzeźby przedstawiające czterech ewangelistów. Całość zwieńczona pełnym belkowaniem z marmoryzowanym fryzem przerwanym na krawędziach pionowymi kostkami. Parapet schodów podzielony ułożonymi w pionie liśćmi akantu na marmoryzowane, prostokątne płyciny.
b) ZWIEŃCZENIE AMBONY – na wielobocznej drewnianej podstawie wieloosobowa kompozycja rzeźbiarska. Na obłokach, pośrodku kompozycji unosi się Bóg: w silnym wykroku, przechylony do przodu, prawą rękę unosi ku górze, lewą do przodu, ubrany jest w białą szatę ze złotą, wąską lamówką. Obok-Chrystus: ustawiony bokiem do Boga, w wykroku z głową zwróconą w lewo, w dłoniach unosi prosty krzyż; nagi tors i biodra owinięte draperią. Przed nim nieco niżej grający na trąbie anioł: silnie skręcony, na lekko ugiętych nogach, prawą ręką przytrzymuje trąbę, lewą opuszcza wzdłuż ciała. Ubrany jest w białą suknię ze złotą lamówką, oraz owijającą biodra i nogi draperię. Skrzydła złocone. U stóp Boga-duża, uskrzydlona główka putta.
c) św. MATEUSZ – rzeźba z kosza ambony – wysokość: 0,53 cm. Umieszczony przy koszu ambony na tle pierwszej od schodów płyciny. Rzeźba przyścienna. Na nieregularnym cokoliku naśladującym naturalne podłoże stoi en trois quarto, w silnym kontrapoście, mężczyzna. W uniesionych dłoniach trzyma otwartą księgę. Ubrany jest w długą, silnie pofałdowaną, fioletową suknię z długimi rękawami, spływającą z lewego ramienia, owijającą biodra i kaskadowo opadającą z lewej strony zieloną draperię; włosy długie, zaczesane do tyłu, długa pofalowana broda i wąsy. Na jego lewym ramieniu-złocone popiersie anioła, który lewą ręką przytrzymuje księgę. Głową uniesioną do góry przechyla w stronę Mateusza.
(Według niektórych symbolem Ewangelii Mateusza jest człowiek, ponieważ jest ona najprostsza i najbardziej przystępna dla człowieka)
d) św. MAREK – rzeźba z kosza ambony – wysokość: 0,55 cm. Umieszczona na tle drugiej od strony schodów płyciny. Rzeźba przyścienna. Na nieregularnym cokole stoi en trois quarto, w silnym kontrapoście, pochylony w prawo, z głową zwróconą na wprost, mężczyzna: do lewej, ugiętej w kolanie i wysuniętej nogi przytula się siedzący na cokole, złocony lew; mężczyzna obydwiema rękami dotyka jego głowy. Ubrany jest w błękitną suknię ze złotą lamówką przy mankietach i u dołu oraz opadającą z ramion, owijającą biodra i nogi, założoną na przedramię czerwoną draperię. Włosy długie, broda rozdzielona na dwie części, długa, falista.
(Według niektórych symbolem Ewangelii wg. św. Marka jest Lew, gdyż Marek widział Jezusa jako Mesjasza, Lwa z pokolenia Judy)
e) św. JAN – rzeźba z kosza ambony – wysokość: 0,55 cm. Umieszczona na tle czwartej od schodów płyciny; rzeźba przyścienna. Na nieregularnym cokole, przodem do widza stoi w kontrapoście, przegięty w lewo z głową przechyloną w lewo, młodzieniec w czerwonej sukni i zielonej, przerzuconej przez ramiona i owijającej biodra draperii, przytrzymywanej prawym łokciem. W lewej ręce trzyma otwartą książkę. Twarz pełna, włosy długie, jasne, zaczesane do tyłu. U stóp siedzi złoty orzeł.
(Według niektórych symbolem Ewangelii wg. św. Jana jest orzeł ponieważ Jan jak orzeł potrafił patrzyć na Jezusa tak wnikliwie i w sposób złożony)
f) św. ŁUKASZ – rzeźba z kosza ambony – wysokość: 0,57 cm. Umieszczona na tle trzeciej od schodów płyciny. Rzeźba przyścienna. Na nieregularnym cokole klęczy na lewe kolano, przodem do widza, mężczyzna mocno przegięty w lewo, z głową skierowaną w stronę trzymanej na lewym ramieniu otwartej książki; prawą rękę unosi nad księgą wskazując palcem litery. Ubrany jest w brązową suknię i niebieską draperię ze złotą lamówką, narzuconą na głowę, opadającą na plecy i ramiona; czoło zasłonięte draperią, broda w kilku falistych kędziorach opada na piersi. Po prawej, przyciśnięty do jego lewej nogi klęczy złoty wół (pół postaci).
(Według niektórych symbolem Ewangelii wg. św. Łukasza jest cielec, gdyż jest on zwierzęciem ofiarnym i pracowitym, a taki był Jezus-pracowity sługa ludzi, który ofiarował swoje życie dla zbawienia świata)
Warto poświęcić chwilę figurze, która nie została tutaj opisana, ponieważ w tamtym okresie znajdowała się wewnątrz wieży przykościelnej, gdzie ulegała systematycznemu niszczeniu. Mowa oczywiście o postaci anioła podtrzymującego kosz ambony. Wszędzie rzeźba ta jest opisywana, jako Michał Archanioł depczący szatana. Tymczasem wystarczy pobieżna analiza fotografii, które zachowały się w Instytucie Herdera. W żadnym wypadku nie mamy tu do czynienia ze św. Michałem Archaniołem, a z tzw. Aniołem zagłady czyli Abbadonem. Postać Abbadona jest często przedstawiana z dwoma atrybutami: kluczem i łańcuchem. Wg. tradycji biblijnej Abbadon był tzw. Aniołem Czeluści, który miał otrzymać klucz, by uwolnić jadowitą szarańczę oraz łańcuch, by uwięzić Szatana i wtrącić go do Czeluści.14
Niestety podczas ubiegłorocznej renowacji włożono w ręce Anioła włócznię czyniąc go de facto św. Michałem Archaniołem i popełniając błąd teologiczny.
W roku ubiegłym parafia złożyła wniosek do władz Sejmiku Województwa Dolnośląskiego o dofinansowanie prac renowacyjnych przy ambonie. Aplikacja o środki finansowe zakończyła się sukcesem. Parafia na ten cel otrzymała sumę 40 tys. złotych.
W drugiej połowie roku ubiegłego firma konserwatorska Ars Fortis z Krakowa15 podjęła się prac renowacyjnych, które objęły kosz ambony. W programie prac konserwatorskich stwierdzono, że ambona była w całości poddana przemalowaniu lakierami olejnymi w tonacji złamanej bieli z szarym wzorem marmoryzacji w płycinach, zaś część elementów złoconych pokryto brązami pozłotniczymi.
STAN ZACHOWANIA16
1. Czynniki wpływające na zły stan zachowania obiektu:
a) wysoka średnia wilgotność kościoła w przeszłości
b) działanie drewnojadów
c) procesy starzenia się materiałów
d) przemalowania
e) uszkodzenia mechaniczne
f) wadliwe naprawy i przeróbki
Obecna warstwa malarska ambony to przemalowania lakierami olejnymi, zarówno bezbarwnymi, jak i kryjącymi. Część elementów pierwotnie złoconych pokryto wtórnie brązami pozłotniczymi. (…) Stwierdzono, iż schody wejściowe zostały przerobione niefachowo i wymagają naprawy, która ma na celu przywrócenie użytkowania ambony i poprawę estetyki.
WNIOSKI I ZAŁOŻENIA
Postanowiono przeprowadzić pełne postępowanie konserwatorskie, które miałoby spowodować przywrócenie walorów technicznych i estetycznych. Założono powrót do koncepcji autorskiej polegającej na umieszczeniu rzeźby Michała Archanioła jako podstawy kosza, części wspierającej. Celem było także uporządkowanie schodów wraz z balustradą.
POSTĘPOWANIE KONSERWATORSKIE
a) Wykonano sądy schodkowe i ustalono stratygrafię obiektu (budowa technologiczna, technika wykonania)
b) Zapoznano się szczegółowo z materiałami źródłowymi dotyczącymi historii obiektu i jego ikonografii
c) Zdemontowano ruchowe elementy, których konserwację wykonano w pracowni
d) Oczyszczono wstępnie z kurzu i brudu – w sposób mechaniczny i chemiczny, z użyciem materiałów oczyszczających z dodatkiem biocydów
e) Podklejono wstępnie powierzchnie polichromowane i złocone w miejscach zagrożonych odpadnięciem, a także spęcherzenia i złuszczenia. Użyto do tego coletty i bibułki japońskiej, 5% roztworu POW Winacetu DP-50 w wodzie. Sprasowano następnie elementy przy użyciu folii Mulinex
f) usunięto przemalowania z polichromii i złoceń – mechanicznie przy użyciu skalpeli i chemicznie. Doczyszczono powierzchnie mieszankami na bazie rozpuszczalników organicznych: toluen, ksylen, metanol, terpentyna, aceton oraz z użyciem preparatów CONTRAD 2000 i Decon 90. Użyto również spreparowanej pasty na bazie mydełka amoniakalnego z dodatkiem Lessie ST. Marc i Vulpexu spowalnianego terpentyną.
g) wykonano dezynfekcję i impregnację. Wzmocniono strukturalnie drewno dwoma sposobami: elementy osłabione, ze śladami po drewnojadach, metodą kąpieli w 6%-15% Paraloidu w toluenie; elementy zdrowe metodą powierzchniową, przez nanoszenie pędzlem od odwrocie 5% roztworem.
h) Wzmocniono połączenia poszczególnych elementów, a także pęknięć drewna, poprzez zastosowanie stolarskich zastrzałów, uzupełnienie szpar i ubytków wstawkami z drewna oraz kitem trocinowym. Wymieniono skorodowane gwoździe i kotwy na elementy nierdzewne
i) zrekonstruowano dolną część schodów i balustrady w celu przywrócenia im barokowych walorów estetycznych i funkcjonalności
j) zrekonstruowano brakujące elementy snycerskie i rzeźbiarskie w drewnie lipowym, a następnie zabezpieczono je przed drewnojadami, grzybami i pleśniami poprzez dwukrotne nasączenie ich 5% roztworem PCMC w alkoholu etylowym
k) uzupełniono ubytki zaprawy. Po uprzednim przeklejeniu ubytków klejem glutynowym założono zaprawę klejowo-kredową, a po wyschnięciu opracowano ją zgodnie z fakturą oryginalnej powierzchni
l) punktowano scalającą warstwę malarską elementów polichromowanych oraz rzeźb. Kity pokryto izolującą warstwą szelaku i scalono gwaszami firmy Talent. Laserunki i puktowanie wykonano w technice Maimeri Restauro
m) pokryto polichromie werniksem finalnym półmatowym, firmy Maimeri
n) uzupełniono ubytki i zrekonstruowano złocenia materiałami szlachetnymi metodą na polerr i mat
o) zamontowano elementy ruchowe
p) wykonano dokumentację prac w formie opisowej i fotograficzne
Aktualnie parafia w osobie ks. Marka Kurzawy złożyła wniosek o dotację na prace konserwatorskie w II etapie:
W 2017 roku planowana jest kontynuacja prac konserwatorskich przy ambonie, która obejmie konserwację baldachimu z grupą trzech całopostaciowych rzeźb i dekoracją snycerską. Ze względu na bardzo zły stan techniczny ambony konieczne jest kontynuowanie prac konserwatorskich, które przywrócą jej walory estetyczne i techniczne. Zakłada się usunięcie przemalowań i powrót do oryginalnej warstwy malarskiej oraz złoceń. Zabiegi techniczne objąć powinny impregnację osłabionego przez drewnojady drewna, dezynfekcję, ustabilizowanie połączeń elementów konstrukcyjnych, sklejenie spęcherzeń i odspojeń warstw gruntów, polichromii, uzupełnienie ubytków wraz z rekonstrukcją brakujących elementów snycerskich i rzeźbiarskich. Konserwacja estetyczna obejmie scalenie kolorystyczne oryginalnej warstwy malarskiej, uzupełnienie i rekonstrukcję złoceń w miejscach ubytków oraz zabezpieczenie całości warstwami ochronnymi.17
Całkowity koszt prac ma wynieść zgodnie z kosztorysem 68 678, 28 zł (Wnioskowana kwota dotacji to 60 000 zł, wielkość pozostałych źródeł 8 678, 28 zł).
1Nowa encyklopedia powszechna PWN, t. 1, s. 125
2Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, paragraf 309.
3W. Kucharski, Dzieje kultu błogosławionego Czesława, s. 174
4J. Jungnitz, Visitationsberichte der Diözese Breslau: Archidiakonat Liegnitz, Wrocław 1908, s. 152.
5J. Jungnitz, dz. cyt., s. 351
6Por. B. Porzuczek, Mini przewodnik po stylach architektonicznych. Słownik pojęć i zarys historii architektury. Wadowice 2008, s. 7
7Poliment – to główne podłoże dla snycersko nakładanego złota. Jest to bardzo cieńki, kosztowny w przygotowaniu odcień, przeważnie czerwony, żółty lub szaroniebieski. Z powodu swojej tłustości i działań ssących naklejany złotą folią na podłoże. Odcień ten jest stosowany w pracach artystycznych już od średniowiecza.
8Por. Rechnung für die Ausmalung der Kirche in Bertelsdorf Kreis Neumarkt 7.09.1939 r. (maszynopis)
9Por. Protokół inwentaryzacji sprzętów kościelnych parafii Uniegoszcz, 30.06.1947 rok
10 S. Synówka, J. Tomczak, Kronika parafialna kościoła pw. Narodzenia NMP w Lubaniu-Uniegoszczy, s.3
11 S. Synówka, J. Tomczak, dz. cyt., s. 21.
12Protokół lustracyjny z zakresu sztuki sakralnej, konserwacji dzieł zabytkowych oraz poziomu estetyki dot. Kościoła parafialnego p.w. Narodzenia NMP w Uniegoszczy z dnia 21.06.1976 r. - maszynopis
13Karty wizytacji konserwatorskiej z 15 października 1983 roku.
14 Por. Pismo św. Nowego Testamentu, Księga Apokalipsy rozdział 9, werset 11.
15Ars Fortis, spółka zajmująca się przeprowadzaniem prac konserwatorskich. Zarejestrowana działalność: Kraków, ul. Ślusarska 9. Reprezentanci spółki: Maria Pietrzak Lelek (prezes) oraz Piotr Lelek (członek Zarządu). Firma istnieje na rynku usług od roku 2012.
16 Por. M. Lelek-Pietrzak, Konserwacja barokowej ambony w kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP w Lubaniu-Uniegoszczy. Program prac konserwatorskich. Styczeń 2016 (maszynopis)
17Wniosek o dotację na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku. Konserwacja barokowej ambony w kościele parafialnym pw. Narodzenia NMP w Lubaniu-Uniegoszczy II etap prac, s. 3 (maszynopis-niepublikowany)
Zdjęcia w kolejności:
1. Kościół w Uniegoszczy w XVI wieku, akwarela J. Kulczyckiego,
2. Kościół parafialny w Uniegoszczy wiek XIX, obraz olejny J. Kulczycki,
3. Fragment rachunku za usługi konserwatorskie, rok 1939;
4. Dokument bankowy potwierdzający wpłatę środków na fundusz renowacyjny kościołą, rok 1939,
5. Ambona barokowa 1939, Instytut Herdera,
6. Prezbiterium i fragment nawy 1939, Instytut Herdera,
7. Kosz ambony 1983, fot. B. Kieszkowska,
8. Baldachim ambony 1983, fot. B. Kieszkowska,
9-12. Figury ewangelistów, fot. B. Kieszkowska 1983,
13-17 Prace wieńczące I etap renowacji, fot. M. Kurzawa
Napisz komentarz
Komentarze