Ogień zauważono około 23. w części budynku, którego dach zapadł się do środka po wcześniejszym pożarze. Tym razem ktoś wzniecił ogień pośród rumowiska starych belek i krokwi zalegających wewnątrz zabytkowej hali.
Wezwani na miejsce strażacy zastali ogień, który rozwinął się już na wysokość kilku metrów. Dzięki sprawnej interwencji ogień ugaszono, a zabytkowa hala parowozowni będzie mogła nie niepokojona nadal popadać w ruinę.
Budynek wachlarzowej parowozowni na listę zabytków został wciągnięty w styczniu 2012 roku. Argumentem wszczęcia takiej procedury była opinia w której stwierdzono - parowozownia wachlarzowa (...) prezentuje obecnie bardzo rzadko spotykane rozwiązanie konstrukcyjne. Stanowi też ważny element miejscowego układu przestrzennego.
Decyzję wydano mimo negatywnej opinii Starosty Lubańskiego, który podnosił, że obiekt jest w bardzo złym stanie technicznym i wpisanie go do rejestru zabytków zahamuje rozwój części miasta przeznaczonej pod działanie Specjalnej Strefy Ekonomicznej Małej Przedsiębiorczości.
Praktycznie od początku było wiadomo jaki los czeka halę parowozowni, bowiem znawcy tematu zapowiadali, że niemożliwym będzie znalezienie funduszy na jej renowację i zagospodarowanie zabytkowej hali. Niestety czas pokazuje, że mieli rację. W tej chwili każdy kolejny rok, i pożar, zmniejszają prawdopodobieństwo, że hala kiedykolwiek zostanie odrestaurowana.
Wyciąg z dowodu przeprowadzonego przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w 2011 roku.
Historia
Kompleks zabudowań dawnych Zakładów Naprawczych Taboru kolejowego w Lubaniu powstał w drugiej połowie lat 60. XIX w. z inicjatywy państwa pruskiego i nosił nazw Królewskich Warsztatów Głównych. Jego powstanie wiązało się z uruchomieniem w 1865 r. połączenia Śląskiej Kolei Górskiej na trasie Goerlitz - Wrocław, dzięki czemu Lubań stał się węzłem kolejowym. Zabudowa, ulokowana na wydłużonej, wrzecionowatego kształtu parceli, składała się z parowozowni, zespołu hal remontowych, szeregu budynków pomocniczych oraz warsztatów, kuźni, ramp, basenów węglowych itp. Znaczącą rozbudowę zakład przeszedł na początku XX w., kolejna rozbudowa miała miejsce w latach 1924-1926 i wiązała się z adaptacją warsztatów do prowadzenia remontów elektrowozów, w związku z prowadzoną od 1912 r. sukcesywną elektryfikacją Śląskiej Kolei Górskiej. W latach 60. XX w., rozpoczęto modernizacje kompleksu, w wyniku której zakład stał się jednym z największych tego typu przedsiębiorstw w kraju i funkcjonował nieprzerwanie do początku lat 90. XX w. W 2001 r., miasto Lubań zakupiło zakład wraz z zabudowaniami od syndyka, tworząc na jego obszarze Specjalną Strefę Ekonomiczną Małej Przedsiębiorczości.
Parowozownia wachlarzowa
Zabudowania dawnych Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego, zlokalizowane są na południe od historycznego centrum Lubania. Parowozownia wachlarzowa, wzniesiona w 1865 r., usytuowana jest w północno-zachodniej części zakładu.
Jednokondygnacyjną bryłę obiektu, wzniesioną na rzucie wydłużonego, prostokątnego wycinka koła, zwieńczono dachem dwuspadowym z charakterystycznymi wywietrznikami w kalenicy i w połaciach dachu. Znamiennym elementem jest konstrukcja dachu, wspartego na więźbie z trójkątnych kratownic połączonych z żeliwnymi rozpórkami i ściągami stalowymi.
Artykulacje ceglanych elewacji wyznaczają: zwieńczone łukiem odcinkowym otwory okienne wypełnione stolarką typu przemysłowego i drzwiowe oraz ceglany detal architektoniczny w postaci lizen, gzymsów kostkowych oraz obramień okien. Istotnym elementem kształtującym estetykę budowli jest jednolity szereg wrót wjazdowych, umiejscowionych w elewacji południowej.
W jednoprzestrzennym, rozciągniętym na planie wachlarza wnętrzu znajdowało się pierwotnie, obecnie w stanie szczątkowym, 21 torowisk zbiegających się przed parowozownią w centrum koła, wokół obrotnicy taboru kolejowego.
Architekturę obiektu ukształtowano w duchu właściwym dla budownictwa kolejowego epoki historyzmu. Parowozownia stanowi modelowe dla drugiej połowy XIX w. rozwiązanie funkcjonalno-architektoniczne parowozowni, w XX stuleciu wypartych przez parowozownie typu przelotowego. Rozwiązanie konstrukcyjne oraz stan zachowania czynią z niej unikalny w skali kraju obiekt architektury kolejowej.
Niekontrolowany demontaż urządzeń technicznych oraz infrastruktury budowli, szereg zaniedbań i brak skutecznego zabezpieczenia spowodował destrukcję obiektu, znajdującego się obecnie w złym stanie technicznym. Mimo to nadal posiada zachowaną bryłę, charakterystyczną konstrukcję, oryginalne elementy wystroju architektonicznego, a także układ wnętrza. Biorąc pod uwagę wyżej scharakteryzowane, wyjątkowe walory historyczne, naukowe i artystyczne, a także stan zachowania należy jednak zauważyć, iż parowozownia nadal zachowuje bezcenny walor autentyczności.
Napisz komentarz
Komentarze