Lokalne podatki. Ile samorządy wyciskają z podatników

Wiadomo, że podstawowym dochodem każdej gminy są wpływy z podatków, głównie podatku od nieruchomości. Im większe wpływy, tym wiadomo większe możliwości do działania i spełniania swoich zadań. Nie dziwi więc, że w większości przypadków samorządy sięgają po maksymalne stawki podatkowe i znikome ulgi, czy umorzenia. Jak pokazują eksperci Wspólnoty, w 2022 roku samorządy gminne łącznie nie ściągnęły 5,11 miliardów złotych, które miały trafić do ich budżetów. Jednak lwią cześć tej kwoty, bo 75% stanowią obniżki stawki podatku, a prawie miliard to udzielone ulgi. 

Mieszkańcy Lubania i większości gmin powiatu lubańskiego i regionu przyzwyczaili się już do maksymalnej stawki podatków lokalnych.  Za każdym razem budzi to społeczną dyskusję i wraca jak bumerang stwierdzenie - "Mamy takie same stawki jak Warszawa, ale mieszkamy zupełnie gdzie indziej". Z drugiej strony, Gminy argumentują, że niższe podatki, to mniejszy budżet i kłopoty finansowe. 

Patrząc na pierwsze miejsce w rankingu taka strategia, szczególnie dla takich miast jak Lubań, które niespecjalnie mają czym przyciągać, nie jest najwłaściwszym rozwiązaniem. Ostrołęka, bo właśnie to miasto jest zwycięzcą rankingu Wspólnoty, prowadzi długofalową, przejrzystą i przewidywalną politykę podatkową, która pozwala osiągnąć zakładane wpływy do budżetu przy jednoczesnym budowaniu zaufania podatników stosując jedne z najniższych stawek podatku.

Mimo jednych z najniższych w regionie stawek podatków od nieruchomości i od środków transportu Ostrołęka pod względem dochodów własnych per capita znajduje się na jednym z czołowych miejsc wśród miast na prawach powiatu w Polsce i jest to zasługa m.in. właśnie takiej polityki. Sukces jest tym bardziej istotny, że nasze miasto jest mniej konkurencyjne dla inwestorów z uwagi na kiepską infrastrukturę zewnętrzną – znaczące oddalenie od istotnych szlaków komunikacyjnych (dróg ekspresowych czy magistrali kolejowych). (...) Kreując właściwie politykę podatkową należy wnikliwie analizować sytuację, w jakiej znajdują się podatnicy i w razie potrzeby szybko reagować, stosując przewidziane prawem instrumenty podatkowe w postaci chociażby różnicowania stawek - komentował Łukasz Kulik, prezydent Ostrołęki.

Wszyscy liderzy rankingu podnoszą, że właściwa, a nie maksymalna polityka podatkowa pozwala kreować lokalny rozwój, a ośrodki z niższymi obciążeniami tak dla mieszkańców, jak przedsiębiorców są o wiele bardziej atrakcyjne.

Wspomniana już Ostrołęka ściąga od swoich podatników 84,04% możliwych do pobrania danin, czyli niemal 16% planowanych dochodów przeznacza na obniżki stawek, ulgi i umorzenia podatkowe. Niestety Lubań i inne miasta regionu nie znalazły się choćby w pobliżu liderów.

Wśród 267 miast powiatowych, w regionie najlepiej wypadł Lwówek Śląski - zajął 183 miejsce (94,40%). Jako kolejny, na 232 miejscu znalazł się Bolesławiec (96,42%), zaraz za nim Zgorzelec - miejsce 236 (96,65%). Na piątym miejscu od końca znalazł się Lubań, który "wyciska" z podatników 98,39% możliwych danin.   

W gminach powiatu lubańskiego też nie widać przyjaznej polityki fiskalnej. W rankingu Wspólnoty oceniono 631 miasteczek, do tej kategorii zaliczono Olszynę, Leśną i Świeradów-Zdrój. Olszyna zajęła 333 miejsce (90,63%), Leśna zajęła pozycję 590 (97,55%), a Świeradów-Zdrój uplasował się na 594 miejscu (97,66%).

Światełkiem nadziei może być Platerówka, najmniejsza gmina powiatu lubańskiego. Na 1513 gmin wiejskich ujętych w rankingu Platerówka zajęła miejsce 921 (90,36%). Gmina Lubań to już 1370 miejsce (95,95%), a stawkę w powiecie zamyka Siekierczyn na 1458 miejscu (97,75%).

Wyniki rankingu nie napawają optymizmem, ale pokazują, że warto pójść śladem liderów i prowadzić politykę fiskalną, która przełoży się na dobrostan miasta i mieszkańców. Być może nowi burmistrzowie, wójtowie i rady gmin podejmą próbę zmiany dotychczasowej praktyki fiskalnej.

Poniżej samorządy w regionie i miejsca w rankingu zajmowane w latach 2013-2015 i 2020-2022.

Miasta wojewódzkie

• Zielona Góra - 91,3%, 1↔1
• Poznań - 95,6%, 9⬆4
• Opole - 96,8%, 2⬇9
• Wrocław - 97,4%, 14⬆10

Miasta na prawach powiatu

• Legnica - 97<54%, 32⬇33
• Jelenia Góra - 97,77%, 29⬇36
• Wałbrzych - 97,79%, 16⬇37

Miasta powiatowe

• Lwówek Śląski  - 94,40%, 223⬆183 
• Złotoryja - 96,23%, 265⬆224
• Bolesławiec - 96,42%, 229⬇232
• Zgorzelec - 96,65%, 249⬆236
• Kamienna Góra - 97,47%, 259⬆253
• Lubań - 98,39%, 244⬆262

Miasteczka

• Nowogrodziec - 79,05%, 24⬇36
• Mirsk - 87,24%, 387⬆180
• Olszyna - 90,63%, 181⬇333
• Pieńsk - 91,81%, 213⬇385
• Gryfów Śląski - 91,80%, 468⬆388
• Wleń - 94,72%, 576⬆496
• Karpacz - 95,14%, 521⬆508
• Zawidów - 96,57%, 554⬇563
• Lubomierz - 96,87%, 538⬇573
• Bogatynia - 97,22%, 556⬇583
• Węgliniec - 97,36, 515⬇585
• Leśna - 97%, 464⬇590
• Świeradów-Zdrój - 97,66%, 484⬇594
• Kowary - 98,05%, 501⬇604
• Szklarska Poręba - 99,17%, 568⬇626

Gminy wiejskie

• Stara Kamienica - 67,07%, 1176⬆8
• Gromadka - 86,22,1444⬆532
• Platerówka - 90,36%, 1249⬆921
• Osiecznica - 91,79%, 1191⬆1044
• Warta Bolesławiecka - 92,85%, 1245⬆1137
• Bolesławiec - 95,85%,776⬇1367
• Lubań - 95,95%, 1434⬆1370
• Pielgrzymka - 97,45%, 1267⬇1433
• Siekierczyn - 97,95%, 1548⬆1458
• Zgorzelec - 98,99%, 1535⬆1497
• Sulików - 99,33, 1561⬆1508

Ranking Gmin 2020-2022 "Lokalna polityka podatkowa" opracowali Paweł Swianiewicz i Julita Łukomska, więcej na temat znajdziecie TUTAJ.